Po co nurkowi technicznemu komputer? Może wystarczyłby odpowiedni głębokościomierz? A może zegarek połączony z głębokościomierzem?

Czy można się bez niego obyć? Można, ale czy nasze nurkowanie będzie miało taki sam wymiar pod każdym względem? Opierając swoje nurkowanie tylko na obliczonym albo wygenerowanym z programu planie kontrolowanym na przyrządach pomiarowych oraz na swoim umyśle (który pod wpływem powiedzmy 9 ata nie jest tak sprawny jak w warunkach, w których planujemy) – bądźmy szczerzy – tracimy pewne walory obcowania w środowisku, na danej głębokości. Siłą rzeczy nie będziemy mogli zwracać uwagi na otaczającą nas rzeczywistość, bo nasza świadomość zostanie w 100% oddelegowana liczeniu. Posiadanie i umiejętne korzystanie z komputera przy nurkowaniach dekompresyjnych nie tylko zwiększa ich bezpieczeństwo (generowanie planu backup-owego w przypadku wymuszonej zmiany założeń przebiegu nurkowania) ale i wpływa na wygodę (pozwala na bieżąco wprowadzać zmiany i dokonywać obliczeń w czasie rzeczywistym). Jest on również nieocenionym narzędziem przy wykonywaniu nurkowań powtórzeniowych.

Komputer wybierany do nurkowań technicznych oprócz funkcji normalnego komputera powinien spełniać następujące kryteria:

- głębokość operacyjna min. 100 m
- wybór min. 3 mieszanek oddechowych
- sprawdzony algorytm z ręczną możliwością wprowadzenia poziomu konserwatyzmu
- wskaźnik poziom toksyczności tlenowej CNS i OTU
- monitorowanie PPO2
- duży czytelny wyświetlacz

Kluczową jednak sprawą jest wybór odpowiedniego dla nas modelu komputera który będzie spełniał nasze wymagania względem nurkowań które wykonujemy bądź mamy w planach wykonywać. Obecnie istniejące na rynku komputery mogące służyć przy nurkowaniach technicznych możemy podzielić na trzy grupy, jako:

- komputery posiadające tryb pomiaru głębokości i czasu (tryb gauge)
- komputery posiadające możliwość zmiany min. 2 gazów z czego jeden gaz z zakresu

50 – 99 % zawartości O2 (nurkowania Extended Range)

- komputery umożliwiające użycie mieszanin TMX wraz z dekompresją nitroxową (nurkowania Trimixowe)

Powraca zatem pytanie jaki model komputera wybrać? Na podstawie dostępnych na naszym rynku modeli przyjrzyjmy się zatem możliwościom wyboru.

Pierwsza grupa komputerów przy nurkowaniu technicznym będzie spełniała wyłącznie funkcje głębokościomierza z pomiarem czasu (tryb GAUGE), gdyż posiadają one wyłącznie tryb obliczenia dekompresji dla powietrza lub mieszanki nitroxowej jako gazu do oddychania w trakcie planowanego nurkowania. Nurkowanie bez przełączenia komputera w tryb głębokościomierza, skutkuje „zawieszeniem” na ok. 48 h oraz hałaśliwym dźwiękiem pod wodą świadczącym o pominięciu dekompresji. Funkcję głębokościomierza posiadają między innymi komputery Suunto (modele Stinger, Vytec).

Uwaga! Komputer zostanie przełączony w tryb „gauge” jeśli min. 24h wcześniej nie wykonywaliśmy nurkowań z jego użyciem. Ta sama sytuacja występuje po nurkowaniu w trybie głębokościomierza, jeśli chcemy powrócić do poprzedniego trybu działania.

Drugą grupę stanowią komputery pozwalające na wykonywanie nurkowań powietrznych wraz z akceleracją dekompresji poprzez użycie mieszanek nitroxowych o zawartości O2 powyżej 50%. Komputery z tego segmentu będą różnić się oprócz zastosowanego algorytmu do dekompresji, ilością dostępnych do zdefiniowania mieszanek jak również możliwością zmiany ich pod woda lub jej brakiem. Godnymi polecenia komputerami spełniającymi nasze kryteria będą modele oferowane przez Suunto takie jak D6 (2 mieszanki) oraz D9 (3 mieszanki). Oba te modele wyposażono w najnowszy algorytm uwzględniający teorię mikropęcherzyków. Dodatkowym atutem, jest możliwość stosowania ich na co dzień jako zegarków.

Godnym polecenia komputerem jest Cochran Commander EMC-16 – komputer stworzony na bazie 16 tkankowego algorytmu Haldanea, z głębokimi przystankami dekompresyjnymi. Możliwość wprowadzenia 2 mieszanek np. AIR-EAN, EAN-EAN. System przełączenia mieszaniny, polega na zdefiniowaniu głębokości i czasu po którym mieszanka ma zostać użyta do dekompresji. W modelach komputerów firmy Cochran, ekran wyświetlacza posiada 2 tryby pracy, co umożliwia śledzenie na bieżąco istotnych parametrów nurkowania.

Ostatnią grupę stanowią komputery do zaawansowanych nurkowań mieszankowych, pozwalające na użycie powietrza lub pełnego spektrum mieszanek TMX jako gazów dennych oraz mieszanek nitroxowych do dekompresji. Popularyzacja nurkowań z użyciem TMX-u wpłynęła znacząco na rozwój komputerów nurkowych w tej dziedzinie. Obecnie na rynku dostępne są 2 modele komputerów ( mówimy o urządzeniu gdzie dla użytkownika jest dostępna instrukcja w j.polskim). Pierwszy z nich i chyba obecnie najbardziej popularny model to komputer VR3 firmy DeltaP, dostępny w wersji TMX zarówno z obiegiem otwartym (C3) jak i zamkniętym (C4). Posiada on głębokość operacyjną +200m oraz możliwość zdefiniowania 10 gazów, przełączanych pod wodą w czasie rzeczywistym poprzez potwierdzenie odpowiednim przyciskiem. Dostępne wersje tego komputera wyposażone są w algorytm dekompresyjny Buhlmanna ZHL-16 lub w wersji do wyboru z VPM. Firma ciągle pracuje nad poprawą jakości wykonywania swoich modeli, oraz wprowadza zmiany dotyczące oprogramowania. Cochran również posiada model EMC-20H jako komputer Trimixowy pozwalający użytkownikowi na wybór z pośród 3 mieszanek zawierających hel do maksymalnej głębokości 140 m. Firma Dive Rite, po zaprzestaniu produkcji komputera Nitek He, wprowadza od połowy tego roku nowy model pod nazwą NitekX, oparty o algorytm ZHL-16 z możliwością zastosowania 7 różnych mieszanek gazów. W odróżnieniu od poprzednika będzie on posiadał już możliwość współpracy z coraz bardziej popularnymi rebreatherami CCR.

Przystępując do wyboru komputera nurkowego musimy nie tylko kierować się zasobnością portfela, ale przede wszystkim typem nurkowań do których ma on nam służyć. Niezawodność i opinie innych użytkowników, jak również informacje których np. udzielił nam instruktor na kursie technicznym, powinny wpłynąć na dokonanie przez nas wyboru.

Na zakończenie pragnę przypomnieć jeszcze że :

ŻADEN KOMPUTER, NAWET NAJBARDZIEJ ZAAWANSOWANY NIE GWARANTUJE UNIKNIĘCIA CHOROBY DEKOMPRESYJNEJ (DCS) dlatego :

PLANUJMY SWOJE NURKOWANIE I NURKUJMY ZGODNIE Z PLANEM.

Tomasz Wróblewski
PSAI Instructor Treiner

Artyluł ukazał się w Magazynie Nurkowanie 09/2007